Ngàn mặt trời rực rỡ (Khaled Hosseini) - Câu chuyện cảm động về sự đồng cảm giữa những người phụ nữ

Khi cầm cuốn sách “Ngàn mặt trời rực rỡ” của tác giả Khaled Hosseini trên tay, tôi đã bị ấn tượng ngay với lời đề tựa của Washington Post: “Bạn sẽ muốn bị hoá đá để không phải rơi lệ khi đọc câu chuyện này”. Lời dẫn làm người đọc liên tưởng đến một câu chuyện bi thương, thấm đẫm nước mắt, nhưng tôi tin rằng khi gấp những trang cuối cùng của cuốn truyện lại, bạn có thể mỉm cười, nụ cười dưới ngàn mặt trời rực rỡ chiếu sáng trong tình yêu và niềm hi vọng, như Khaled Hosseini đã viết “Mariam ở trong lòng của Laila, nơi bà toả ra những tia ấm áp của ngàn mặt trời”.

Ngàn mặt trời rực rỡ - Ảnh Theliberalwriter.com

Số phận bi thương của những người phụ nữ dưới chế độ Taliban

Câu chuyện xoay quay cuộc đời của Mariam và Laila, hai người phụ nữ, hai tuổi thơ trái ngược nhau, những biến cố khốc liệt khiến họ phải gặp nhau. Một là cô bé con rơi mà cha mình không thể thừa nhận, một là cô gái thượng lưu, cấp tiến, được học hành. Cả hai cùng trở thành vợ của một người đàn ông, trải qua những biến cố khi sinh con cho anh ta, cùng bị đánh đập tàn nhẫn. Cuộc sống của hai người phụ nữ đã phản ánh rõ nét, chi tiết, khắc hoạ sâu sắc về thân phận người phụ nữ trong xã hội Afghanistan, trong môi trường theo đạo Hồi, và hà khắc hơn hết là dưới chế độ Taliban. Ở đó, người phụ nữ bị coi khinh, bị chà đạp, kìm kẹp, mất tự do…bị tước đi hầu hết các quyền của con người; thậm chí, như một vật nuôi. Phụ nữ phải “luôn luôn ở trong nhà.”, dấu mình trong chiếc burqa, “nghiêm cấm phụ nữ đi làm”, “nghiêm cấm trẻ em gái đến trường”…và một danh sách dài dằng dặc những điều “không được” phi lý khác. Và vì vậy, trong bốn bức tường, hàng ngày, người phụ nữ phải đối mặt với toàn bộ việc chăm sóc nhà cửa, con cái, nô dịch cho các ông chồng, với áp lực phải làm vừa lòng họ, chịu đựng sự thất thường trong tính khí của họ. Thứ mà người phụ nữ nhận lại là những cái tát, đấm đá, những trận đòn bằng thắt lưng tới tứa máu, tới rụng răng. Thứ mà họ nhận được là sự miệt thị, sự nhạo báng, sự xúc phạm của người chồng. Trong chiến tranh, phụ nữ là đối tượng của những cuộc cướp bóc, chém giết, hiếp dâm “được dùng để thị uy dân thường và ban thưởng cho các chiến binh…nhiều phụ nữ tự sát vì sợ bị cưỡng hiếp còn nhiều đàn ông vì danh dự mà sẵn sàng giết cả vợ và con gái mình nếu họ bị binh lính làm nhục.” Ngòi bút của Khaled Hosseini đã sắc bén lột tả tận cùng nỗi khổ cực của người phụ nữ. Có lẽ người ta khó có thể hình dung một địa ngục nào tối tăm và đáng sợ hơn thế.

"Giống như kim la bàn luôn hướng về phía bắc, ngón tay cáo buộc của một người đàn ông luôn hướng về một người phụ nữ. Luôn luôn. Hãy nhớ điều đó Mariam."

Nhưng đó không phải là tất cả. Trong bức tranh u tối, người ta thấy sức sống mãnh liệt của người phụ nữ trong chính sự cam chịu, sự dũng cảm để tồn tại của họ. “Mariam đã thấy rất rõ đàn bà có khả năng chịu đựng đến mức nào khi họ sợ hãi”. Laila đã run rẩy, nhưng kiên quyết khi hi sinh bản thân mình, để chịu đựng Rasheed, người đàn ông đã có vợ, ngoài sáu mươi, thô bạo, với cái bụng to phệ, cử chỉ cục cằn, hung tợn, với những trận cãi vã, những trận đòn…vì để bảo vệ đứa con trong bụng, một phần của Tariq – người yêu cô, người mà cô vừa được báo là đã chết – “vẫn sống trong cô”.

Trên tất cả là tình thương và sự đồng cảm giữa những người phụ nữ bé nhỏ nhưng mạnh mẽ

Trong cái ngột ngạt của chiến tranh, tiếng rocket ầm ầm, hình ảnh hai người vợ chung chồng cùng nhau ngồi xuống chiếc ghế ở bên ngoài, “lặng ngắm những gợn mây trôi dưới ánh trăng và những con đom đóm cuối cùng của mùa hè đang lập loè một thứ ánh sáng màu vàng trong đêm” thật bình yên, ấm áp biết bao. Sau những mâu thuẫn, xung đột ban đầu không tránh khỏi, ta thấy thật ấm lòng khi Mariam thừa nhận  sau cái đêm Laila đã đu người chống lại Rasheed khi ông ta điên cuồng vung chiếc thắt lưng, quất xối xả vào người Mariam: “Trước đây chưa từng có ai đứng ra bảo vệ tôi”. Chỉ đơn giản vậy thôi. Sự cảm thông, tình yêu thương, san sẻ giữa hai người đàn bà đã làm dịu đi bầu không khí ngột ngạt của bom đạn, của bạo hành gia đình. Họ chia sẻ việc nhà, tập quen với tình bạn còn e dè, nhưng rất thú vị. Và kỳ diệu hơn, Mariam cảm nhận được tình yêu. Một đứa con không được cha thừa nhận, phải trải qua tuổi thơ với bà mẹ bị cuộc sống bất hạnh làm cho trở nên vô cùng hà khắc, sống trong lo sợ với một người chồng thất thường và bạo lực, cuối cùng đã tìm được tình yêu thương nơi Laila, nơi bé Aziza, Zalmai. Vì bảo vệ Laila khi người chồng chung cố bóp cổ cô, Mariam đã phải lựa chọn giết chết người chồng. Dưới ngòi bút của Khaled Hoseini , sự ra đi của bà, tuy đau buồn nhưng lại rất ấm áp: “Nhưng dù sao bà cũng đang rời bỏ thế giới này như một người đàn bà đã yêu và đã được yêu. Bà vĩnh biệt cuộc sống với tư cách là một người bạn, người đồng hành, người bảo vệ. Một người mẹ.”  Nếu như cái kết của Mariam được gọi là “kết thúc chính đáng của một cuộc sống được bắt đầu bằng những điều không chính đáng”, thì cuộc sống tiếp diễn của Laila lại thắp lên niềm hi vọng, là bức tranh hạnh phúc của sự hàn gắn nỗi đau chiến tranh, của sự tái thiết, đền đáp lại những tổn thương mà chiến tranh bỏ lại. Laila cùng Tariq và lũ trẻ đã không rời bỏ Kabul, họ chỉ thực sự trọn vẹn khi quay trở về mảnh đất quê hương, xây dựng lại trường học cho tất cả các trẻ em, bao gồm cả trẻ em gái. Laila đã lựa chọn tiến lên và hy vọng, thay vì oán giận. Mặc dù, “Những kẻ đã giết chết bố mẹ cô sống trong những căn hộ sang trọng với những khu vườn có tường bao quanh, và chúng được bổ nhiệm làm bộ trưởng bộ này, bộ phó bộ kia….Nhưng Laila đã quyết định rằng cô sẽ không để sự oán giận làm cho tê liệt. Mariam cũng sẽ không muốn điều đó. Điều đó thì có nghĩa lý gì? Bà sẽ nói như vậy với một nụ cười vừa thơ ngây vừa thông thái. Như thế thì có gì tốt, Laila thân yêu? Và vậy là Laila đành tiến lên phía trước.” Đúng vậy, sự ngây thơ và thông thái lại chính là một. Cuộc sống không giống như truyện cổ tích có kết chuyện là cái ác luôn được tiêu trừ toàn bộ. Thực tế luôn đầy bất trắc, “Taliban đang nhen nhóm trở lại và chuẩn bị cho một cuộc trả thù”, nhưng tiến lên và hy vọng là điều mà những người như Laila lựa chọn.  “Cô để cho ánh sáng mặt trời rọi vào má, vào mí mắt, vào trán mình” và “Mariam chưa bao giờ ở xa. Bà vẫn ở đây, trong những bức tường họ sơn lại, trong những cái cây họ trồng, trong những cái gối, những quyển sách và những chiếc bút chì. Bà hiển hiện trong nụ cười của lũ trẻ….Mariam ở trong lòng của Laila, nơi bà toả ra những tia ấm áp của ngàn mặt trời.” Trên tất cả, tình yêu thương, sự hi sinh, giá trị nhân văn, sức sống của những con người, đặc biệt là những người phụ nữ đã vượt trên mọi bóng tối của chiến tranh, đau thương, bạo lực gia đình, chế độ hà khắc…để toả sáng như ngàn mặt trời.

Cách kể chuyện của Khaled Hosseini vô cùng lôi cuốn, với những nét khắc hoạ chi tiết, tạo ấn tượng, kích thích sự tò mò và liên tưởng. Người đọc được dẫn đi theo mạch truyện một cách hết sức tự nhiên. Riêng tôi, tôi đã đọc hết hơn 500 trang truyện chỉ trong hai buổi tối, vì khó có thể ngừng bị cuốn đi theo những thăng trầm, lo lắng, vui buồn của hai người phụ nữ.

Tác giả đem đến nhiều góc nhìn đa dạng và đầy tính nhân văn xoay quanh nhân vật, khiến cho thậm chí nhân vật mang nhiều tính phản diện như người chồng, Rasheed cũng không thể khiến người đọc ghét bỏ được, bởi ông cũng đẹp ở tình thương yêu con cái rất chân thật, cũng khiến người đọc cảm động trong cách ông chăm sóc Zalma, trong tình cảm của thằng bé với ông. Hay như Jalid, người bố của Mariam, người vì sự hãnh diện đã không dám thừa nhận con gái, để rồi phải sống trong hối tiếc, trong sự trừng phạt.

Biết bao điều được gửi gắm, lịch sử Afghanistan thấm đẫm, hoà quyện cùng cuộc đời nhân vật, với cả hiện thực và lãng mạn, chỉ trong hơn 500 trang truyện đầy xúc tích. Trên tất cả, câu chuyện đã tiếp thêm nghị lực sống cho con người: dù thực tại thế nào, ai cũng có quyền, luôn luôn có con đường để được yêu thương, để yêu và để được sống trong tình yêu.

Mua sách tại đây: