Và rồi núi vọng

 

“Và rồi núi vọng” là một cuốn tiểu thuyết đặc biệt – một lối viết truyện đặc biệt, rất hiếm gặp. Bạn sẽ có một trải nghiệm rất lạ. Hầu như không có một cốt truyện liền mạch, không có nhân vật chính xuyên suốt thực thụ. Tác giả dẫn dắt người đọc đi qua rất nhiều mẩu chuyện, rất nhiều mảnh đời, rất nhiều tâm tình của những con người khác nhau, những không gian và thời gian khác nhau. Nhưng đây tuyệt nhiên cũng không phải một tuyển tập truyện ngắn. Ta vẫn thấy một sợi dây xuyên suốt các mẩu chuyện, một sự kết nối tài tình. Để từ đó, người đọc được tự chiêm nghiệm về lời dẫn ban đầu”.

“Đằng sau những ý niệm

về các hành vi đúng sai,

có một khoảng trống.

Hẹn gặp em nơi đó.”

Nhà văn Khaled Hosseini rất tinh tế trong mô tả những cuộc đấu tranh tâm lý trong mỗi con người. Hẳn đôi lần ta sẽ bắt gặp mình ở đó. Bằng tính nhân văn tuyệt vời, với Khaled Hosseini, thật khó gặp được một nhân vật phản diện hoàn toàn. Ta chỉ thấy những giằng xé nội tâm của mỗi con người: sự khó khăn trong việc ra quyết định và lòng dũng cảm; sự hèn nhát và lòng can đảm thực thụ; tình cảm chân thành và sự thể hiện bên ngoài trong các hoạt động thiện nguyện; tình cảm yêu mến, thương xót chân thành, mong muốn giúp đỡ mảnh đời đáng thương ở vùng đất quê hương sau chiến tranh và sự trói buộc của một cuộc sống tiện nghi thường nhật ở một nơi khác; hình ảnh người anh hùng và mặt tối được che đậy; tình yêu chân thực và thể diện bên ngoài; tình yêu thương và sự tự do; nhớ và quên. Rất nhiều trạng thái đối lập trong mỗi con người ở những hoàn cảnh khác nhau, tưởng rất xa lạ, nhưng thật gần gũi với nhau, bởi đó chính là bản chất của con người. Luôn luôn có sự mâu thuẫn, đấu tranh trong mỗi con người. Nhà văn Khaled Hosseini đã thể hiện những cuộc đấu tranh đó ở những con người khác nhau, những hoàn cảnh khác nhau, một cách rất rõ nét bằng ngòi bút hết sức nhân văn. Qua đó, người đọc có thể đối diện với nội tâm mình, để nhìn mình chân thực hơn, để rồi hướng thiện hơn.

Câu chuyện mở đầu là một thử thách về tình yêu, Baba Ayub đã phải lựa chọn một đứa con mà ông yêu quý nhất trong số các con để dâng cho div (một nhân vật được miêu tả như quái vật) đem đến một nơi xa, để tránh việc tất cả các đứa con sẽ phải chết.

“Ngộ nhỡ ta không chọn,” Baba Ayub hét lên. “Ngộ nhỡ ta không chịu thực hiện thử thách của ngươi?”

Thế thì tất cả các con ngươi sẽ chết, div nói, vì đằng nào chúng cũng bị nguyền rủa rồi, vì là con của một người cha yếu đuối. Một kẻ hèn nhát thay vì day dứt lương tâm lại giương mắt nhìn lũ con mình chết. Ngươi nói ngươi không can đảm nhưng ta thấy phẩm chất đó ở ngươi. Những gì ngươi đã làm, gánh nặng mà ngươi chấp nhận mang, đòi hỏi lòng can đảm.”  

Rõ ràng thật khó để đánh giá tình yêu thương thực thụ, lòng can đảm thực thụ. Đôi khi chấp nhận thực hiện hành động khiến mình phải day dứt lương tâm lại là một quyết định đầy lòng yêu thương và can đảm. Hay như khi Baba Ayub một lần nữa lại phải lựa chọn để lại con mình sống cuộc sống đầy đủ, được ăn học trong môi trường tốt, có tương lai tươi sáng, hay đưa con về sống trong không khí gia đình, nhưng nghèo khó và mối nguy về cái đói, cái rét, thậm chí là cái chết luôn rình rập. Baba Ayub một lần nữa phải lựa chọn chịu đựng nỗi nhớ thương trong lòng, như tiếng núi vọng mãi trong đêm đen.

Rất nhiều những tình huống lựa chọn, những mối day dứt khác được miêu tả đầy kịch tính và cảm động trong truyện. Mỗi một câu chuyện, mỗi một cuộc đời đều mang trong mình những khắc khoải riêng, như âm vọng của núi vang hoài không nguôi. Có lẽ không phải lúc nào cũng có đúng sai rõ ràng, có một khoảng trống khắc khoải, mà Khaled Hosseini đã rất thành công lột tả khoảng trống đó.

Mở đầu, kết thúc, và điểm kết nối các mẩu chuyện là cuộc chia tay và gặp gỡ của hai anh em ruột: Abdullah và Pari. Mẹ mất sớm khi vừa sinh em Pari, bố có vợ mới, Abdullah vừa làm anh, vừa làm mẹ của Pari. Abdullah dành tình yêu vô bờ bến và sự chăm sóc tỉ mỉ nhất cho em. Nhưng hai anh em sớm phải xa nhau. Abdullah luôn nhớ thương và mong tìm lại em gái. Đến cuối đời, khi bị bệnh, trước khi mất trí nhớ, Abdullah đã cố viết lại cho em mình thật xúc động:

“Người ta bảo anh phải lội xuống nước, ở nơi đó anh sẽ chóng chìm. Trước khi làm vậy, anh để lại cái này trên bờ cho em. Anh cầu mong em sẽ tìm thấy nó, em gái, để em biết rằng trong tim anh có gì khi chìm sâu dưới nước.”

Còn với Pari, vì khi chia xa bà còn rất nhỏ. Bà bộc bạch:

“Cô hầu như không nhớ gì về ông ấy cả. Cái cô nhớ, không phải là khuôn mặt hay giọng nói. Chỉ là đời cô luôn có gì đó thiếu vắng. Một điều gì đó đáng quý. Một điều gì đó…”

“Chỉ là đời cô luôn có gì đó thiếu vắng.” có thể là một câu văn gây ám ảnh. Chỉ bằng vài câu từ, nhưng ta thấy được tình cảm, nỗi khắc khoải suốt bao nhiêu năm của những con người thân yêu phải xa nhau. Đó là sợi dây vô hình, nhưng dai dẳng. Nỗi khắc khoải như tiếng núi vọng không ngừng trong tim.

Nếu cần đề cập đến nhược điểm của cuốn sách này, thì cũng dễ hiểu là để truyền tải được thông điệp thông qua nhiều mảnh đời, nhiều hoàn cảnh, tâm trạng, tác giả đôi khi không thể đảm bảo mạch truyện luôn dễ hiểu và lôi cuốn người đọc. Đây là cuốn truyện bạn có thể đọc từ từ, trải nghiệm từng mảnh đời, chứ không nhất thiết bị cuốn hút bởi các tình tiết gay cấn bằng cốt truyện xoay quanh một nhân vật chính như nhiều tiểu thuyết khác.

“Và rồi núi vọng” - tiếp nối các tác phẩm trước: “Người đua diều”, “Ngàn mặt trời rực rỡ” - một lần nữa khẳng định sự tài tình của nhà văn Khaled Hosseini trong mô tả tâm lý, đặc biệt là những đấu tranh nội tâm sâu sắc giữa can đảm và yếu đuối, chính trực và hèn nhát, tình yêu thương chân thực và những ảnh hưởng bên ngoài, những rung động tinh tế của trái tim con người. Cái đọng lại là: chân – thiện – mỹ đầy tính nhân văn với một góc nhìn rất con người.